Economische ontwikkeling.

Vanaf 2019 zorgt de Stichting Citymarketing Velsen er samen met de citymarketeer voor dat de citymarketing activiteiten worden uitgevoerd. Citymarketing slaagt erin 1/3 van de begroting uit eigen inkomsten te halen (via partnerships). De doelen uit de Toekomstvisie Duurzaam Verbonden 2050 zijn leidend zijn voor de activiteiten en campagnes van citymarketing. De stichting werkt samen met stakeholders, partners en de gemeente Velsen aan het vergroten van de naamsbekendheid en het verbeteren van het imago van IJmuiden als aantrekkelijke vestigingslocatie, als unieke, rauwe bezoeklocatie en als aantrekkelijke woonplaats.

In 2024 zal de stichting zich nog meer focussen op de energietransitie, inclusief duurzaamheid. Daarbij werkt de stichting nauw samen met Techport, Amsterdam IJmuiden Offshore Port, IJPOS, Ondernemers Vereniging IJmond, maar ook Duurzaam Velsen (lokaal klimaatakkoord), Energiek Velsen en GreenBiz IJmond. 2024 staat ook in het teken van de voorbereidingen op Pre-Sail IJmond, Sail Amsterdam (in 2025) en 150 jaar IJmuiden/150 jaar Noordzeekanaalgebied (in 2026).

In 2020 is de gemeente een convenant aangegaan met het rijk, Tata Steel IJmuiden BV, Zeehaven IJmuiden NV, Port of Amsterdam NV en de gemeente Velsen om tot de realisatie van een Energiehaven te komen.

In 2021 is gestart met het verwijderen van de verontreinigde bagger uit het baggerdepot. De baggerspecie wordt in opdracht van Rijkswaterstaat uit het depot gehaald. Daarnaast zijn grote stappen gezet in het doorlopen van de benodigde ruimtelijke en juridische procedures en is de Energiehaven ontwerptechnisch verder uitgewerkt.
We lopen tegen het probleem aan dat er sprake is van een onrendabele top die op dit moment niet is afgedekt. Dit heeft verschillende oorzaken:

• De markt voor windmolens ontwikkelt zich razendsnel. Zo worden de windmolens steeds groter, wat aanvullende technische eisen voor het inrichten van de Energiehaven met zich meebrengt.
• Voor het dempen van de haven blijkt niet mogelijk met staalslakken. De staalslakken moeten voor een deel door zand vervangen worden, wat het duurder maakt.
• Tot slot zijn de grondstofprijzen (zoals van staal) en brandstoffen de afgelopen maanden flink gestegen.

Dit leidt ertoe dat er op dit moment nog geen nadere afspraken en vervolgstappen over de Energiehaven gemaakt kunnen worden.

Door de recente ontwikkelingen op het gebied van de energievoorziening in Nederland wordt alleen maar meer urgentie voor de Energiehaven ervaren. Zo is in de Routekaart Wind op Zee 2030 van het rijk een verdubbeling van de ambitie en een halvering in tijd uitgesproken. Voldoende en goed gelegen haventerreinen zijn hiervoor heel belangrijk.

Daarom is door het rijk, Tata Steel IJmuiden BV, Zeehaven IJmuiden NV, Port of Amsterdam en de gemeente Velsen besloten het convenant Energiehaven IJmond te verlengen. Waarbij de inspanning erop gericht is te komen tot een sluitende businesscase zodat de Energiehaven gerealiseerd kan worden. Hiertoe wordt onder meer verkend of het project in aanmerking komt voor Europese subsidies.

Offshore wind is een interessante economische, duurzame pijler voor de toekomst. De ligging en de goede infrastructuur zijn belangrijke kwaliteiten van onze regio. De bestaande offshore parken liggen voor de kust van IJmuiden. Offshore wind vormt nu al een interessante economische sector in IJmuiden door de vestiging van diverse offshore windbedrijven. Onder regie van Amsterdam IJmuiden Offshore Port (AYOP) zetten alle partners in de regio zich in voor het onderhoud van de bestaande offshore parken en het ontwikkelen van nieuwe parken. Dankzij een groot en divers ledenbestand van AYOP liggen er grote kansen voor het verder ontwikkelen van de offshore windsector van IJmuiden. Gemeente Velsen heeft zich meerjarig verbonden aan het Wind@Work 2.0 uitvoeringsprogramma van de AYOP. Ook in 2024 zetten we regionaal extra in op marketing, public affairs en het stimuleren van innovatie en arbeidsmarkt.

Techport is het netwerk van scholen, bedrijven en overheden dat zich sterk maakt voor de toekomst van de maak- en onderhoudsindustrie in de IJmond en de Metropoolregio Amsterdam. Er wordt programmatisch gewerkt aan de versterking van het innovatieklimaat voor bedrijven, een gezonde arbeidsmarkt en een actueel en uitdagend opleidingsaanbod voor technisch talent.

In 2024 wordt Techport Innovation Center (TPIC) verder vormgegeven. De Techport-partners Nova College, Tata Steel, Gemeente Velsen en Provincie Noord-Holland hebben met elkaar resultaatverplichtingen vastgelegd voor de realisatie van het Techport Innovation Center. Tata Steel realiseert de huisvesting voor het Techport Innovation Center. Het ROC Nova zorgt dat een deel van hun onderwijs hier plaatsvindt en het onderwijsaanbod wordt verrijkt met Smart Maintenance. Gemeente Velsen en Provincie Noord-Holland verstrekken gezamenlijk budget. Gemeente Velsen heeft via de impulsprojecten een bedrag van € 1 miljoen gereserveerd. Provincie Noord-Holland heeft dit bedrag gereserveerd voorn de inhoudelijke programmering. Het gezamenlijke budget komt beschikbaar in de vorm van een fonds/subsidieregeling. Het doel is om met behulp van een financiële bijdrage samenwerkingsprojecten tussen bedrijven, onderzoeks- en onderwijsinstellingen binnen het TPIC te bevorderen. Het fonds wordt beschikbaar gesteld voor het gebruik en de aanschaf van kapitaalgoederen ten behoeve van innovatieprojecten.

Een bedrijveninvesteringszone (BIZ) is een afgebakend gebied, waarbinnen ondernemers gezamenlijk investeren in de kwaliteitsverbetering van hun bedrijfsomgeving. Vanwege het aflopen van de 1e BIZ termijn in havengebied IJmuiden is opnieuw een BIZ-traject doorlopen. Doel was om de BIZ voor een nieuwe periode van 5 jaar te verlengen en om het BIZ-gebied uit te breiden. Op basis van een succesvolle draagvlakmeting is BIZ 2.0 ingesteld per 1 januari 2022 tot en met 31 december 2026. Dit traject is financieel mede mogelijk gemaakt door de Provincie Noord-Holland. Uiterlijk op 1 augustus 2023 verwacht de Provincie Noord-Holland de aanvraag tot vaststelling van de subsidie van de gemeente Velsen.

Om de winkelgebieden levendiger en aantrekkelijker te maken is een BIZ ingesteld in IJmuiden centrum (looptijd 2019-2023), Santpoort-Noord (looptijd 2020-2024) en Kennemerlaan (looptijd 2022-2026). Al deze BIZ-trajecten zijn financieel mede mogelijk gemaakt door de Provincie Noord-Holland. De 1e BIZ-termijn voor IJmuiden centrum eindigt op 31 december 2023. Gemeente Velsen juicht een verlenging van de BIZ-termijn in IJmuiden centrum toe en verleent dan ook graag medewerking aan een nieuw BIZ-traject in 2023.

Velsen is deelnemer van Metropoolregio Amsterdam (MRA), het regionale samenwerkingsverband van 30 gemeenten, 2 provincies en de Vervoerregio Amsterdam. De samenwerking is erop gericht om onze regio concurrerend en leefbaar te houden. Deelnemers stemmen hun inzet met elkaar af op het gebied van economische ontwikkeling, ruimtelijke ordening, woningbouw, mobiliteit en energie en duurzaamheid. Ook verenigen deelnemers zich in de MRA om als stevige gesprekspartners van het rijk op te treden.
De contributie voor de MRA is nu (2022) € 1,53 per inwoner. Daar komt dus € 45 duizend bij voor het om niet leveren van 0,4 fte. Het huidige budget (2023) voor MRA is € 151 duizend.

De gemeente is aandeelhouder in InWest Regio B.V., die op haar beurt aandelen houdt in ROM InWest. ROM InWest is op 8 oktober 2021 opgericht, samen met gemeenten uit de MRA, via de STAK met gemeenten uit Noord-Holland Noord (NHN), de Provincie Noord-Holland en het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). De ROM is erop gericht om de economie in onze regio extra te stimuleren en heeft geld om te investeren in bedrijven. ROM InWest stimuleert technologie en innovatie en laat deze via investeringen verder groeien. Hiervoor beheert ROM InWest 2 fondsen: het MKB-fonds van € 60 miljoen en het Transitiefonds met een doelkapitaal van € 100 miljoen. Samen hebben de fondsen een maatschappelijke en een financiële doelstelling. De maatschappelijke doelstelling is het ondersteunen van regionale economie enerzijds en de energietransitie en transitie naar een circulaire economie anderzijds. De financiële doelstelling is om (minimaal) revolverend te zijn. Dat betekent dat het uitgeleende geld weer terug komt, zodat het opnieuw beschikbaar is voor nieuwe leningen.

Het college zet zich verder in om de kust duurzaam te verbeteren en te ontwikkelen. Op een manier die past bij het DNA van IJmuiden Rauw aan Zee. In 2024 faciliteren we, net als in voorgaande jaren, opruimacties van inwoners en ondernemers om het bewustzijn van een schoon strand bij de bezoekers te bevorderen. Verder zetten we ons er weer voor in om de “Blauwe Vlag” weer binnen te halen. Om de samenwerking met de strandondernemers en tussen de strandondernemers te versterken organiseren we ook in 2024 2 platforms voor het strand.

Het college werkt al enige tijd samen met private partijen aan de potentiële herstart van Kustplaats IJmuiden aan Zee. In augustus 2021 is uitspraak gedaan in de zaak tussen Kennemerstrand NV (waar de gemeente deel van uitmaakt) en de Staat over de vergoeding van erfpachtcanon. Kennemerstrand NV heeft in het najaar van 2021 hoger beroep aangetekend tegen deze uitspraak. In het aankomende jaar doen we verder onderzoek naar de stikstofproblematiek. Dit mede in relatie tot de beoogde vermindering van stikstofuitstoot in het nabijgelegen Natura 2000 gebied. We gebruiken de resultaten om snel inzichtelijk te krijgen of de ontwikkeling van Kustplaats voor 2040 realiseerbaar is (raadsakkoord). Daarnaast wordt in het kader van die potentiële herstart van Kustplaats een onderzoek uitgezet naar de governance en de vraag of de huidige organisatiestructuur van dit project nog passend is.

De toeristische marketing en promotie is vooral bedoeld voor de dagbezoeker van Noord-Holland. Het unieke DNA van IJmuiden met het avontuurlijke strand met volop mogelijkheden voor wind- en watersport en de spannende haven zetten we daarbij vooral in de etalage. Onder de noemer IJmuiden Rauw aan Zee informeren we de bezoeker over de toeristische mogelijkheden in Velsen en stimuleren we de toerist om een bezoek te brengen aan de gemeente. Dat doen we onder andere met de toeristische informatiepunten, de gezamenlijke citymarketing website www.ijmuiden.nl, social media (#Rauw aan Zee) en het verspreiden van een toeristische folder. De verschillende acties vanuit de Rauw aan Zee campagne zijn geïntegreerd met de activiteiten van citymarketing, dat zetten we voort in 2024. Voor de internationale toerist die in Amsterdam verblijft, werkt de gemeente ook in 2024 samen in het project Amsterdam Bezoeken Holland Zien. Dat project promoot de gemeente (samen met de andere kustplaatsen in de MRA) onder de naam Amsterdam Beach.

De afgelopen jaren zijn vanwege de coronacrisis zeer weinig evenementen georganiseerd. In 2022 en 2023 zijn de evenementen weer goed op gang gekomen. Het ging hierbij om evenementen die gratis en vrij toegankelijk, niet-commercieel, van groot maatschappelijk belang, gedragen door vrijwilligers en gericht waren op de inwoners van Velsen. Vanaf 2022 was het niet meer mogelijk om de leges kwijt te schelden (bezuinigingsopgave). In 2023 is dit met de kleuren van de begroting wel weer mogelijk om de leges kwijt te schelden. De jolijtpenning (toeslag op kaartjes) voor de grote commerciële evenementen is ingevoerd in 2022. In 2025 komt SAIL Amsterdam weer naar de gemeente toe. In de komende jaren zal een bedrag begroot worden om het evenement goed en veilig te kunnen organiseren.

Velsen heeft een uitgebreid wandel-, en fietsknooppuntennetwerk. Binnen dat netwerk zijn diverse themaroutes ontwikkeld. De netwerken zorgen voor belangrijke verbindingen met de regio en verbindingen in het toeristische aanbod. In 2024 zet de gemeente zich in om de recreatieve verbindingen op peil te houden.

Gemeente Velsen is vertegenwoordigd in het overlegorgaan van het NPZK. In 2024 continueert het NPZK haar activiteiten om uit te groeien tot een Nationaal Park nieuwe stijl, waarbij bezoekersmanagement veel aandacht zal krijgen.
In 2023 heeft het NPZK in samenwerking met onder andere het recreatieschap Spaarnwoude, onze gemeente en gemeente Haarlem, provincie en hoogheemraadschap een verkenning gedaan naar de opgaven voor een Groene verbindingszone Nationaal Park Zuid-Kennemerland - Spaarnwoude. In 2024 werken we deze samen met belanghebbenden en stakeholders verder uit naar een visie en uitvoeringsprogramma.  

Op basis van de vastgestelde Visie Spaarnwoude Park 2040 is een uitvoeringsprogramma opgesteld dat in verschillende fasen wordt uitgevoerd. Een van de onderdelen uit het uitvoeringsprogramma is het ontwikkelen van 5 ontvangstgebieden, elk met een eigen identiteit. Binnen Velsen ligt het ontvangstgebied rond boerderij Zorgvrij met het accent vooral op natuur en educatie; bij SnowWorld ligt het accent vooral op de actieve en avontuurlijke bezoeker. Met de uitwerking van de voorbereidingsplannen voor deze ontvangstgebieden wordt duidelijk of de gewenste ambities haalbaar zijn.

De gemeente verwacht van het bedrijfsleven een stimulerende rol bij het vergroten van de werkgelegenheid. Daarom willen we het bedrijfsleven ondersteunen en van dienst zijn bij het realiseren van ondernemersinitiatieven. Het college gaat in overleg met de ondernemers om te bekijken hoe de dienstverlening verbeterd kan worden. Het ondernemersloket speelt daar, ook in 2024, een belangrijke rol in. Daarnaast brengt de gemeente ondernemers bij elkaar door diverse bijeenkomsten te organiseren met als doel de samenwerking en kennisdeling onderling en met de gemeente te stimuleren.

Het college werkt, samen met zijn partners en ondernemers, aan een dynamische haven met sterke industriële clusters, internationale haven voor vis, kusthaven voor ferry- en cruisevaart, servicehaven voor offshore activiteiten en knooppunt van (duurzame) energie.
De Bedrijfsinvesteringszone (BIZ)-termijn in het havengebied van IJmuiden is verlengd en het BIZ-gebied is uitgebreid. De activiteiten die in de periode 2022-2026 worden uitgevoerd door Stichting BIZ zijn opgenomen in het BIZ-actieplan.

Door de coronacrisis verkeerden de cruise- en ferryvaart in zwaar weer. De sector startte in 2022 en 2023 weer op. De verwachting is dat dit herstel zich verder blijft voortzetten en dat de cruisevaart uiteindelijk weer groeit. We blijven ons dan ook inzetten voor deze sector en bekijken welke kansen het weer kan bieden voor Velsen.

De gemeente wil dat iedereen zich thuis voelt in Velsen: inwoners, toeristen, bezoekers, ondernemers en werknemers. Daarvoor is een aantrekkelijk en goed functionerend voorzieningenaanbod nodig. In dat aanbod spelen horeca en detailhandel een belangrijke rol. De gemeente wil dat dit aanbod aantrekkelijk en toekomstbestendig is. Het horecabeleid heeft als doelstelling om de horeca zo te ontwikkelen, dat het daardoor aantrekkelijker wordt om in de gemeente Velsen te gaan wonen, te werken, of te zijn. Het detailhandelsbeleid richt zich op het compacter en daarmee toekomstbestendiger maken van de kernwinkelgebieden. Aangezien de Regionale Detailhandelsvisie IJmond is opgesteld in 2016, heeft de Provincie Noord-Holland de IJmond-gemeenten verzocht deze visie te actualiseren. De geactualiseerde visie is in de periode 2022-2023 gereed.

In maart 2021 is de integrale gebiedsvisie Pont tot Park vastgesteld door de raad (zie ook 3.3 onder 'IJmuiden Pont tot Park'). Verschillende werkgroepen denken na over uitvoeringsstrategieën. De werkgroep voorzieningen richt zich op een uitvoeringsstrategie voor de concentratie van met name winkelvoorzieningen en horeca. Ook andere niet-commerciële en maatschappelijke voorzieningen spelen hierin een belangrijke rol. Greenbiz IJmond zal het uitvoeren van energiescans bij horeca en detailhandel continueren in 2024 om de energiekosten te verlagen.

Velsen draagt bij aan diverse economische samenwerkingsverbanden. Denk aan het Bestuursplatform Noordzeekanaal-gebied (NZKG) (inclusief de NOVEX NZKG), Metropoolregio Amsterdam (MRA), Economische Samenwerking IJmond (ESIJ) en regionale havenpromotiestichtingen (Amports, Amsterdam Cruise Port, Amsterdam IJmuiden Offshore Port).

De IJmondgemeenten hebben samen met de provincie Noord-Holland en het regionale bedrijfsleven het Economisch Gebiedsprogramma ‘Made in IJmond 2017’ opgesteld. De haven en maakindustrie staan daarin centraal. Ook op het gebied van duurzaamheid, circulaire economie en energietransitie bekijken we welke mogelijkheden er zijn om regionaal samen te werken. Dit loopt via het portefeuillehouderscontact Economische Zaken (PHCEZ).

De basis voor de samenwerking tussen gemeenten en provincie staat in de Visie Noordzeekanaalgebied 2040. In 2023 is een nieuwe structuur voor de regionale samenwerking gestart. Het Bestuursplatform Noordzeekanaalgebied (BPF NZKG) vormt de kern van de regionale samenwerking. Het BPF NZKG werkt nauw samen met diverse rijksdepartementen zoals I&W, BZK en EZK. Op dit integrale bestuursplatform wordt het goede gesprek gevoerd en de integrale afweging gemaakt. Het is een publiek – privaat samenwerkingsverband dat van toegevoegde waarde is in de regio. De Bestuurscommissies Energietransitie en Ruimte zijn specifiek gericht op de inhoudelijke opgave, met de relevante publieke en private partijen aan tafel en met mandaat (scope, geld, menskracht en planning). De bestuurscommissies zijn onderdeel van het bestuursplatform en worden gevraagd programma’s te ontwikkelen, dilemma’s of schuurpunten te identificeren en agenderen op het integrale bestuursplatform.

In de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) heeft het kabinet aangegeven samen met regio’s te willen optrekken in gebieden waar grote en complexe opgaven spelen die essentieel zijn voor Nederland. Dit wil het kabinet doen via de zogenaamde NOVI-gebieden. In 2021 is het NZKG ook als NOVI gebied uitgeroepen. In 2022 volgde het NOVEX-programma. Hierin legde het kabinet extra nadruk op versnellen van de uitvoering, het versterken van de ruimtelijke regierol van het Rijk en het vernieuwen van de samenwerking in de (uitvoerings)relatie met provincies én in gebieden. Het NOVI-gebied NZKG werd bij die gelegenheid omgedoopt tot NOVEX-gebied. We werken hier als gemeente in samen met de provincie, het rijk, waterschappen en de NZKG-gemeenten aan een ontwikkelperspectief, uitvoeringsagenda en uitvoeringsafspraken per gebied.
Door de grote transitieopgaven in het Noordzeekanaalgebied is de scoop verbreed naar zeven thema’s: gezonde leefomgeving, woningbouw, energietransitie, circulaire economie, haven en industrie, water & bodem – ondergrond, landschap en ecologie en water en klimaatadaptatie. In het Noordzeekanaalgebied komen een groot aantal opgaven van nationaal belang samen die de komende decennia om ruimtelijke inpassing en aandacht vragen. Daarom zetten rijk en regio gezamenlijk in op een snelle, gedurfde en geïntegreerde transitie van omgeving en economie in het Noordzeekanaalgebied. Eind 2023 is het ontwikkelperspectief NZKG volgens de huidige planning afgerond. Vanaf 2024 werken we aan de realisatie van het ontwikkelperspectief.

Velsen werkt intensief samen op economisch en toeristisch gebied in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) via het Platform BO Economie. Dat biedt kansen voor onder andere Techport, Offshore Wind en Toerisme. De wethouder Economische Zaken vertegenwoordigt ook in 2024 de IJmond in het Platform Economie. In de MRA agenda staat op welke onderdelen de gemeenten samenwerken om de economie te bevorderen in de MRA. Momenteel wordt er gewerkt aan een nieuwe algemene MRA Agenda en aan een nieuwe toeristische strategische agenda voor de MRA. In 2024 werken we ook mee aan het project Amsterdam Bezoeken Holland Zien dat zich richt op de internationale toerist in Amsterdam. In 2023 is onder andere gestart met het opstellen van een (droge) bedrijventerreinenstrategie voor de MRA. Verder werken we in de MRA aan een ruimtelijk-economische strategie op basis van de deelregionale profielen. In 2024 zullen beide strategieën naar verwachting klaar zijn.

Sinds 1 januari 2022 betalen de cruiseschepen die overnachten in de gemeente toeristenbelasting (€ 1,50). Door deelname aan Amsterdam Cruise Port (ACP) promoten we IJmuiden als cruisebestemming, gekoppeld aan Amsterdam. Het college zet zich samen met de Stichting Citymarketing in om de passagiers te verleiden ook een bezoek te brengen aan IJmuiden. Onder andere door het aanbieden van toeristische informatie in de terminals. Het project Havenkwartier maakt de Halkade tot aan de Kop van de Haven aantrekkelijker, waardoor passagiers hier ook langer en prettiger verblijven. De gemeente heeft daarnaast, samen met partners in het gebied, aandacht voor het goed onderhouden en schoonhouden van het havengebied en de toegangswegen naar het havengebied.