Wat willen we bereiken?
Het stimuleren van een gezonde, duurzame leefomgeving.
Klimaat en Duurzaamheid
Velsen zet stevig in op het thema Klimaat en Duurzaamheid. We werken toe naar een 100% klimaatneutraal, circulair, klimaatbestendig en natuurinclusief Velsen in 2050. Voor 2030 streven we naar minimaal 55% tot 60% CO 2 -reductie. We willen dat inwoners en medewerkers zich op een duurzame manier verplaatsen en dat geldt natuurlijk ook voor zakelijk transport. We richten ons op schonere en minder vervoersbewegingen en houden de gemeente zo ook bereikbaar.
Zonder extra inzet worden de klimaatdoelen niet gehaald. Daarom is versnelling nodig. Daar werken we aan, onder andere via het Lokaal Klimaat Akkoord, in nauw samenspel met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties. Deze maatschappelijke verandering slaagt immers alleen als iedereen meedoet.
Om versnelling te brengen in het verduurzamen van de gebouwde omgeving wordt sterk ingezet op het isoleren van gebouwen. We geven bij onze eigen gebouwen het goede voorbeeld.
Verduurzaming van onze economie en samenleving biedt volop economische kansen en nieuwe werkgelegenheid. We benutten de (economische) kansen die zich voordoen. Denk aan het voornemen om het vermogen van windenergie op zee te verdubbelen; ook benutten we subsidies zoals het Just Transition Fund (JTF) gericht op innovatie, energietransitie én arbeidsmarkt.
Gezonde leefomgeving
We willen een gezonde leefomgeving realiseren in Velsen (en de regio). De nadruk ligt vooralsnog op het realiseren van de WHO advieswaarden voor schone lucht uit 2021. Daarmee beperken we de gezondheidsschade van onze inwoners. We willen dat er in 2030 50% minder mensen aan de gevolgen van luchtkwaliteit overlijden in Velsen dan in 2016.
Onderdeel van de ambities op het gebied van een gezonde leefomgeving is ook het terugdringen van geluidsoverlast van wegverkeer in woongebieden. We willen daarmee voorkomen dat geluidsoverlast negatieve effecten heeft op de gezondheid van onze inwoners.
Minder restafval
We willen zoveel mogelijk afval hergebruiken en de hoeveelheid restafval verder beperken. In onderstaande tabel zijn realistische doelstellingen van de hoeveelheid restafval weergegeven voor komende jaren. Het Van Afval Naar Grondstof (VANG) is de hoeveelheid restafval die per persoon verbrand wordt. Dat ligt lager dan het ingezamelde restafval omdat na de inzameling ook nog een na-sortering van het restafval plaatsvindt.
Systeem | VANG resultaat | % hergebruik | |
---|---|---|---|
2020 | Huidige inzamelsysteem | 237 resultaat | 70% |
2022 | Huidige inzamelsysteem | 206 resultaat | 70% |
2023 | Recycle-tarief met nascheiding hoogbouw | 159 doelstelling | 75-80% |
2025 | Dankzij verdere ontwikkelingen en een stap naar omgekeerd inzamelen in heel Velsen | 110 doelstelling | 80-85% |
verder | Doorontwikkeling | < 100 | >85% |
Wat gaan we daarvoor doen?
Programma Klimaat & Duurzaamheid
Het programma Klimaat & Duurzaamheid werkt aan een klimaatneutraal, circulair, klimaatbestendig en natuurinclusief Velsen in 2050.
Het programmaplan Klimaat en Duurzaamheid, dat in 2022 is vastgesteld, heeft vooralsnog een looptijd tot en met 2024. Een voorstel wordt gemaakt hoe beleid en uitvoering vanaf 2025 geborgd worden.
De gemeente geeft het goede voorbeeld. Daarom hebben we als doel de CO 2 -uitstoot van de gemeentelijke organisatie in 2023 met 70% te verminderen ten opzichte van 2019. In 2024 wordt de uitvoering van het interne CO 2- reductieplan voortgezet. In het 2e kwartaal 2024 zal er gerapporteerd worden over de resultaten van het voorgaande jaar. Daarnaast werken we verder aan het verduurzamen van het gemeentelijke vastgoed; de voortgang monitoren we in de P&C cyclus. De gemeente heeft het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen getekend op 24 november 2022. In 2023 stelt de gemeente het Actieplan MVOI op om invulling te geven aan de bestuurlijke ondertekening van dit Manifest. In 2024 zet de gemeente vervolgstappen bij het duurzaam inkopen door acties uit het Actieplan MVOI uit te voeren binnen de gemeentelijke organisatie. Met MVOI gebruiken we onze inkoopkracht om duurzaamheid, waaronder circulariteit, te stimuleren bij marktpartijen. We investeren in het klimaatadaptief en natuurinclusief maken van de openbare ruimte en stimuleren inwoners en bewoners om woningen en bedrijven klimaatadaptief en natuurinclusief te maken. Daarnaast benutten we de kansen om duurzaamheid mee te nemen in allerlei ruimtelijke ontwikkelingen (zoals natuurinclusief bouwen).
Wij scheppen duidelijkheid over wat van onze inwoners, ondernemers en instellingen verwacht wordt en we geven antwoord op de vele vragen die gesteld worden. Daarbij wijzen we ook de weg naar de juiste informatiebronnen, kennispartners, subsidiemogelijkheden et cetera. We stimuleren samenwerking door partijen te verbinden.
Op onderwerpen zoals netcongestie, de versterking van het elektriciteitsnet en het ontwikkelen van een warmtenet, zijn we samenwerkingspartner. Op andere onderwerpen zoals het Nationaal Isolatieprogramma, heeft de gemeente de regie.
Een goede samenwerking met onze buurgemeentes en met andere overheden is een belangrijke voorwaarde voor succes. Daarom wordt in allerlei verbanden samengewerkt, zoals in de IJmond, Zuid-Kennemerland, het Noordzeekanaalgebied (NZKG), de Regionale Energie Strategie (RES), de Metropoolregio Amsterdam (MRA) en de werkregio Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA). De duurzaamheidsopgaves zijn complex en multidisiciplinair; inzicht in de samenhang tussen de verschillende dossiers op zowel inhoud, proces als governance is van belang
Communicatie en samenspel
Voor de uitvoering van het programma is een communicatiestrategie opgesteld. We hebben een rol in het verbinden, verhelderen en de weg wijzen binnen dit dynamische en complexe domein. Daarnaast is het belangrijk dat we laten zien dat we invulling geven aan onze voorbeeldrol. Binnen het programma Klimaat & Duurzaamheid doen we zoveel mogelijk in samenspel met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties, omdat deze maatschappelijke verandering alleen slaagt als iedereen meedoet. Dat komt tot uiting in bijvoorbeeld het Lokaal Klimaat Akkoord. Maar ook in bijvoorbeeld groene daken-acties die we samen met inwoners organiseren.
Ook in 2024 is de communicatiestrategie zichtbaar via onze website, de verschillende media en in de samenleving. Het komende jaar zijn we dichtbij inwoners door samen te werken, evenementen te organiseren (bijvoorbeeld in de landelijke klimaatweek), maar ook door zichtbaar of aanwezig te zijn op evenementen die door inwoners zelf georganiseerd worden. Daarnaast loopt de verhalencampagne door waarbij we laten zien wat er allemaal al gebeurt in onze gemeente.
Energietransitie
Binnen het thema energietransitie wordt ook in 2024 gewerkt aan een groot aantal projecten en dossiers. De uitvoering van die projecten vindt plaats in samenwerking met de Omgevingsdienst IJmond, in samenspel met de samenleving: inwoners, bedrijven en instellingen en in (boven)regionaal verband (bijvoorbeeld IJmond, NZKG, RES en MRA).
De uitvoering van deze projecten is mogelijk door het geld dat de gemeenteraad en het rijk beschikbaar hebben gesteld; waar mogelijk wordt ook gebruik gemaakt van subsidies zoals die van het Just Transition Fund IJmond.
In 2024 wordt onder meer gewerkt aan:
Industrie
In de Cluster Energie Strategie (CES) geven de 6 industrieclusters inzicht in de (ontwikkeling van) hun energie- en grondstoffenvraag, in wat nodig is om CO 2 -neutraal te worden en in wat de knelpunten op het vlak van infrastructuur zijn. Het Bestuursplatform Noordzeekanaalgebied (NZKG) dient voorjaar 2024 de 3e CES bij het rijk in. Voor de grootste uitstoters zoals Tata Steel komen maatwerkafspraken. In de CES worden ook afspraken gemaakt over ruimtebeslag en milieueffecten en worden waarborgen ingebouwd voor een gezonde leefomgeving (inclusief stikstof); ook wordt onderzocht waar soms tijdelijk extra ruimte nodig is.
Het toezicht en de handhaving door decentrale overheden als bevoegd gezag voor de energiebesparingsplicht van bedrijven is versterkt met extra geld van Provincie Noord-Holland.
Elektriciteit, netcongestie en infrastructuur (onder andere via de CES NZKG)
De netbeheerders geven in toenemende mate aan dat ons elektriciteitsnet onze behoefte niet aan kan. Zowel op hoogspanning, middenspanning als laagspanning wordt steeds vaker netcongestie geconstateerd. In Noord-Holland is al een aantal gebieden op 'rood’ gezet omdat het net daar geen extra aansluitingen meer aan kan. In Velsen is dat nog niet het geval maar er moet wel aan het elektranet gewerkt worden om dit te voorkomen. In samenwerking met Liander werken we aan het versneld plaatsen van extra middenspanningstations in wijken. Het rijk en de Provincie Noord-Holland nemen in samenwerking met de gemeenten de regie om netcongestie tegen te gaan. Dit doen zij door de realisatie van nieuwe infrastructuur te versnellen, door bestaande infrastructuur slimmer te gebruiken en door de energievraag beter te prioriteren en programmeren. Dat programmeren vindt onder andere plaats in de Meerjaren Investeringsprogramma Energie en Klimaat (MIEK) vanuit het RIJK en het provinciale MIEK. Netcongestie kan zo worden beperkt en soms voorkomen. Waterstof krijgt een belangrijke rol. Ook wordt extra ingezet op warmtetransitie met restwarmte en energie uit rioolwaterzuiveringen.
Regionale Energie Strategie (RES)
Velsen gaat verder met de uitvoering van de Regionale Energie Strategie (RES 1.0 NHZ). Daarnaast werken we aan het concretiseren van de zoekgebieden voor zon en wind op land. We zetten onder andere in op het realiseren van solar carports, meer zonnepanelen op daken en op het repoweren van windturbines. We werken aan de herijking van de RES (RES 2.0 NHZ). Daarbij wordt onderzocht of er zoekgebieden toegevoegd kunnen worden. In 2024 zal deze herijking plaatsvinden.
Transitievisie warmte: Opstellen wijkuitvoeringsplannen Zijkanaal B en IJmuiden
Met de Transitievisie Warmte (TVW) - vastgesteld door de raad in 2021 - geven we inzicht in de totale opgave en kansrijke oplossingen voor de overstap van aardgas naar duurzame verwarmingstechnieken. Deze TVW moet minimaal elke 5 jaar worden geactualiseerd. Daarnaast beschrijft de TVW een logische volgorde en tempo voor het aardgasvrij maken van de eerste wijken in de gemeente. Met het inzicht in de opgave, werken we verder aan de warmtetransitie in Velsen en het verlagen van onze CO 2 -uitstoot.
In 2023 stellen we een Wijkuitvoeringsplan op voor de woonboten in Zijkanaal B. Deze woonboten worden vrijwel allemaal met propaan verwarmd en kunnen met aquathermie worden verwarmd. Voor IJmuiden en Velsen Noord zijn nog geen wijkuitvoeringsplannen opgesteld. In de Transitievisie warmte waren deze wijken aangewezen als startwijken. In plaats daarvan start een wijkuitvoeringsplan voor Zeewijk en Duinwijk.
Ook geven we in 2024 uitvoering aan het project Groen Thuis. Daarnaast helpen we verschillende bewonersgroepen bij hun zoektocht naar een geschikt warmtealternatief in hun woonblok.
Verduurzamen gebouwde omgeving
Wij voeren in 2024 een veelheid aan stimuleringsprojecten uit om de gebouwde omgeving
te verduurzamen. We richten ons op de volgende pijlers:
- Nationaal isolatieprogramma. Met het geld vanuit het Nationaal isolatieprogramma en het provinciale Energiebesparingsprogramma start de gemeente een meerjarige lokale aanpak gericht op de slechtst geïsoleerde koopwoningen (energielabels D, E, F en G), waarmee we bewoners helpen bij het vòòr 2027 isoleren van hun woning.
- Energiearmoede: We helpen bewoners met energiearmoede. Naast het uitreiken van bespaarartikelen en het geven van energieadvies brengen we - als de bewoners dat willen - ook energiebesparende maatregelen aan in de woning. Hiermee besparen bewoners direct op hun energiekosten. Voor blijvende verlaging van de energiekosten is isolatie van de woning meestal de benodigde vervolgstap. Daarom worden de gelden vanuit het Nationaal isolatieprogramma samengevoegd met de gelden vanuit de energiearmoede aanpak. We zoeken hierbij naar maatregelen die schaalbaar en kopieerbaar zijn, zodat we in wijken tot een hogere verduurzamingssnelheid komen.
- Inkoopacties zonnepanelen: Net als voorgaande jaren organiseren we een gezamenlijke inkoop van zonnepanelen, zodat bewoners een deel van hun energieverbruik zelf kunnen opwekken. Ook stimuleren we de aanleg van collectieve zonnedaken.
- Het verduurzamen van de bestaande bouw geeft ook invulling aan de Wijkuitvoeringsplannen (zie kopje Transitievisie warmte).
Lokaal Klimaat Akkoord
Om de doelstellingen uit het Nationaal Klimaatakkoord te kunnen halen, is extra inzet vanuit de gemeente noodzakelijk. Het Lokaal Klimaat Akkoord (LKA) is een instrument om die noodzakelijke versnelling een impuls te geven. Op basis van de door de raad vastgestelde bestuursopdracht (4 maart 2021), het raadsbesluit (29 april 2021) en de Begroting 2022 startte de uitvoering van het LKA eind 2022 succesvol. Het akkoord kent 3 ambitieniveaus: verbinden, handreiking en impuls. Gestart is met ambitieniveau Verbinden
De positieve resultaten over 2023 én de toenemende urgentie van het versnellen van de CO 2 -reductie rechtvaardigen het continueren van het LKA in 2024 en de jaren daarna.
Het Lokaal Klimaatakkoord richt zich primair op CO 2 -reductie binnen de thema’s bedrijven, mobiliteit en gebouwde omgeving. Het verbindt via onder andere een digitaal platform en netwerkbijeenkomsten alle initiatieven en acties van inwoners én van instellingen en bedrijven die een grote(re) impact hebben op de te behalen reductie. Uniek is dat het planten van een extra boom voor elk initiatief voor een belangrijk deel gesponsord wordt door klimaatsponsoren en -partners van het LKA.
Het LKA ondersteunt alle andere projecten en activiteiten binnen het thema energietransitie zoals de Regionale Energie Strategie (RES) en de Transitievisie Warmte (TVW).
Daarnaast heeft elke ton CO 2 die wordt bespaard of vervangen door duurzame energie ook een positief effect op de luchtkwaliteit in de leefomgeving.
Just Transition Fund (JTF)
Het Just Transition Fund (JTF) ondersteunt regionale clusters in Europa, die nog sterk leunen op fossiele brandstoffen bij een rechtvaardige transitie naar een duurzame industrie. Voor de periode 2021-2027 heeft de IJmond uit dit fonds € 58,5 miljoen van Europa ontvangen. JTF zetten we in om de gevolgen van de energietransitie op te vangen, een duurzamere (staal)industrie in de IJmond te realiseren, onze economie te verbreden en een betere aansluiting te maken tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Dit doen we samen met de IJmond-gemeenten en de provincie. In 2024 zullen we JTF projecten uitvoeren die de energietransitie en circulaire economie, zoals een reststoffenhub en een bouwstoffenhub, stimuleren, waardoor het ingezette budget van Velsen wordt verdubbeld. Ook richt een JTF project zich op het werven en opleiden van nieuwe werknemers voor de gemeenten in de energietransitie.
Klimaatadaptatie
Conform het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) nemen we vanaf 2020 klimaatadaptatie standaard mee bij afwegingen in de ruimtelijke ordening. We maken gebruik van belangrijke fysieke ingrepen om klimaatbestendige maatregelen te nemen. Dat betekent dat onderhoudscycli van infrastructuur, riolering, groen en gebouwen worden benut. Het KNMI maakt klimaatscenario's van een mogelijk toekomstig klimaat voor Nederland, de zogenaamde KNMI-klimaatscenario’s. Dat heeft zij voor het laatst gedaan in 2014. In 2023 verschijnen de nieuwe KNMI'23-klimaatscenario's. De verwachte klimaateffecten worden opgenomen in de gemeentelijke klimaatmonitor. De klimaatmonitor actualiseren we in 2023 aan de hand van de te verschijnen KNMI'23-klimaatscenario's.
Voor nieuwbouw hanteren we de eisen zoals benoemd in het Basisveiligheidsniveau Klimaatbestendige Nieuwbouw van de MRA.
Het klimaatadaptatiebeleid is in 2022 verder uitgewerkt binnen het Programma water en riolering. Dit programma vervangt het huidige gemeentelijke rioleringsplan. De regels rondom de omgang met water worden vastgelegd in een hemelwaterverordening. Beiden worden opgenomen in de Omgevingsvisie en het Omgevingsplan. De Omgevingswet treedt per 1 januari 2024 in werking.
Binnen het DPRA wordt gewerkt in werkregio’s. Velsen vormt met de gemeenten Bloemendaal, Haarlem, Heemstede en Zandvoort een werkregio. In deze werkregio voerden we in 2022 een regionale risicodialoog. Aansluitend heeft de werkregio in 2023 middelen aangevraagd via de Impulsregeling klimaatadaptatie. De voor Velsen beschikbare middelen worden gebruikt voor het nemen van maatregelen om de kans op waterschade in de buurt van het Canopusplein en binnen Van Pont tot Park te verkleinen.
Binnen de MRA is onderzoek uitgevoerd naar vitale en kwetsbare functies. Vitale functies vormen de ruggengraat van de samenleving. Het betreft hoofdfuncties zoals de energievoorziening, de hoofdinfrastructuur en ziekenhuizen. Uitval van deze functies leidt tot maatschappelijke ontwrichting en grote schade en een aantal van dergelijke voorzieningen liggen in de gemeente Velsen.
We verwachten dit onderzoek in 2024 door te vertalen naar een uitvoeringsprogramma. De provincie neemt hierin het initiatief.
GreenBiz
We zetten via de Greenbiz IJmond de verduurzaming van de bedrijventerreinen voort. Samen met het bedrijfsleven dragen we bij aan de energietransitie, een schone leefomgeving en het bereiken van een circulaire economie.
Het doel is dat alle 7 aangesloten bedrijventerreinen in Velsen, Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest in 2030 klimaatneutraal zijn.
We richten ons met GreenBiz op 3 pijlers:
- We stimuleren duurzame energie-opwek op bedrijventerreinen (zon op dak, zon op parkeerterreinen en kleine windmolens) en slimme uitwisseling van energie via een energiehub GreenBiz Energy.
- Energiebesparing: De gemeente biedt bedrijven energiescans aan. Daarnaast moeten bedrijven met een groot energiegebruik voldoen aan de energiebesparingsplicht en kantoren aan het verplichte energielabel C.
- Circulaire economie: Met afvalscans geven we bedrijven inzicht om minder afval te produceren en grond-, rest- en afvalstromen her te gebruiken. Ondernemers en werknemers worden via de GreenBiz academie opgeleid in de circulaire economie.
Voor de verdere verduurzaming van de bedrijventerreinen zijn maatregelen onderzocht om klimaatneutraal te worden. De elektrificatie van verwarming en mobiliteit zorgt voor een afname van driekwart van het gasverbruik, terwijl het elektriciteitsverbruik juist met een derde zal toenemen ten opzichte van 2030. Er is extra energieopwekking door wind op land nodig om de bedrijventerreinen Velsen-Noord en het Havengebied energieneutraal te maken. Van belang hierbij is dat er slimme oplossingen komen, zodat vraag en aanbod van energie zo goed mogelijk op elkaar aansluiten.
IJmond Bereikbaar
Met het programma IJmond Bereikbaar stimuleren we inwoners om zich op een duurzame manier te verplaatsen. Duurzame mobiliteit zorgt voor minder CO 2 -uitstoot en bevordert de luchtkwaliteit zoals in het Programma Gezondheid en Luchtkwaliteit is opgenomen (zie subdoelstelling 1.2.1). Ook willen we de gemeente bereikbaar houden door het intensiveren van de werkgeversaanpak. In 2024 schalen we op met de Mobiliteitsscan Personenvervoer.
Met behulp van de Fietscommunity Woon-Werkverkeer om het gebruik van de fiets te stimuleren mikken we op 50.000 spitsmijdingen. En we zetten stimuleringsmaatregelen in voor een schone en uitstootvrije mobiliteit (elektrisch vervoer, schone stadslogistiek). In 2023 is onderzoek gedaan naar Zero-Emissie-Zones (ZES) en op basis hiervan nemen we in 2024 vervolgstappen.
Daarnaast stimuleren we gebruik van het openbaar vervoer (OV), thuiswerken, spits mijden, deelmobiliteit en samen rijden. Tot slot zetten we in 2024 sterker in op het gebruik van schone brandstoffen voor zwaar wegverkeer en stimuleren van laadinfrastructuur en onderzoeken we de vestiging van een waterstoftankstation.
Groen Thuis
In 2024 gaan we door met het intensief begeleiden van inwoners in de IJmond die hun woning aardgasvrij(klaar) willen maken met het project Groen Thuis. De doelstelling is om inwoners in het gehele traject naar aardgasvrij, individueel te ondersteunen in de technische en financiële mogelijkheden. We hopen zo onzekerheden weg te nemen als onderdeel van de wijkuitvoeringsplannen van gemeenten. Uit onderzoek in opdracht van de provincie blijkt dat er voor woningeigenaren een aantal knelpunten is om aardgasvrij te worden. Het doel van Groen Thuis is om deze knelpunten weg te nemen. Daarvoor maken we een plan van aanpak, selecteren huiseigenaren en begeleiden en adviseren hen.
KIMO
KIMO is een internationale organisatie die strijdt tegen de vervuiling van zeeën. De gemeente Velsen levert de voorzitter van KIMO. KIMO coördineert onder andere samen met Rijkswaterstaat de 2 programma’s Visserij voor een Schone Zee en Schone Stranden. De organisatie trekt het Fishing for Litter programma waar de haven van IJmuiden actief bij betrokken is. En KIMO lobbyt voor de belangen van de gemeente bij ministeries en andere organisaties.
Programma Gezondheid en Luchtkwaliteit
Wij werken aan een blijvende verbetering van de luchtkwaliteit in onze gemeente. Daarom ondertekenden we op 13 januari 2020 het nationale Schone luchtakkoord (SLA). Sinds 2022 voeren we samen met de gemeenten Beverwijk en Heemskerk het programma Gezondheid en Luchtkwaliteit IJmond 2021-2025 uit. Dit programma bestaat uit een groot aantal projecten en activiteiten die we als gemeente zelf uit kunnen voeren om de luchtkwaliteit te verbeteren. De nadruk ligt daarbij op vermindering van de uitstoot van stikstofdioxide en fijnstof. De maatregelen richten zich op industrie en bedrijvigheid, woon- en leefomgeving, mobiliteit en scheepvaart.
Meer specifiek gaan we in 2024 concreet aan de slag met het wettelijk adviseurschap voor TATA-steel, een concrete aanpak voor houtstook en maatregelen die bijdragen aan schone logistiek. We verkennen ook de mogelijkheden voor verduurzaming van mobiele werktuigen (bouwmachines, veegwagens, aggregaten). En we continueren het toezicht op overmatige roetuitstoot bij scheepvaart en faciliteren van (initiatieven voor) aanleg van Walstroom voor schepen.
Bijzondere aandacht krijgt de aanpak van Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS). We gaan het gebruik en de aanwezigheid ervan bij bedrijven die er mee zouden kunnen werken inventariseren. We brengen via de uitvraag ook de emissies van ZZS naar de lucht bij deze bedrijven in beeld. Daaruit kunnen maatwerkvoorschriften voor deze bedrijven voortkomen, om uitstoot te voorkomen.
Via het bestuurlijk Platform Milieu & Gezondheid bepalen we de koers en strategie binnen het programma Gezondheid en Luchtkwaliteit. Ook zoeken we meer de samenhang met andere gemeentelijke activiteiten die bijdragen aan een gezondere leefomgeving. Waar mogelijk vragen wij Specifieke Uitkering (SPUK)-subsidies om het uitvoeringsbudget te vergroten.
De voortgang op het programma Gezondheid en Leefomgeving is sinds het najaar van 2023 via een dashboard te volgen.
Naast het Programma Gezondheid en Luchtkwaliteit participeren we ook in het programma ‘TATA Steel 2020-2050: Samenwerken aan een gezondere en veilige IJmond’, van de Provincie Noord-Holland en de 3 IJmondgemeenten. Tata Steel heeft ook een eigen programma gericht op verduurzaming en luchtkwaliteit (de Roadmap+).
Regisseur gezonde leefomgeving
Om ervoor te zorgen dat de omgeving gezond blijft, willen we een regisseur gezonde leefomgeving aanstellen voor minstens 2 jaar. Na 1,5 jaar beoordelen we deze functie en beslissen we of we ermee doorgaan na 2 jaar. De regisseur helpt om opgaven rondom ruimte, duurzaamheid en milieu in onze gemeente en regio met elkaar te verbinden. De regisseur coördineert het advies aan het bestuur. Hij of zij vervult ook de al bestaande rol van accountmanager voor de Omgevingsdienst IJmond.
Zwerfvuil
We bestrijden zwerfafval. Dat doen we door het uitvoeren van educatieve projecten, het voorkomen van zwerfafval én het opruimen ervan. In 2024 beoordelen we onder andere of we de inzameling van Plastic, Blik en Drinkbakken (PBD)-afval bij hoogbouw anders moeten organiseren. De proef in Zeewijk is daarvoor een belangrijk beginpunt. We organiseren ook extra mensen voor zwerfvuilbestrijding in het groen.
Huishoudelijk afval
Sinds 2023 werken we met een recycle-tarief voor huishoudelijk afval. We belonen daarmee goede afvalscheiders. Minder goede afvalscheiders worden uitgedaagd om hun afval beter te scheiden. Dit leidt tot aanzienlijk betere milieuresultaten en lagere kosten. In 2023 heeft dat geleid tot een forse afname van de hoeveelheid aangeboden restafval. Die lijn willen we in 2024 voortzetten.
Op 1 januari 2024 gaan onze inwoners voor het eerst een aangepast tarief betalen voor het restafval dat zij aanbieden. Bij het recycle-tarief is er een vast deel en een variabel deel afvalstoffenheffing. Het variabele deel is gebaseerd op de hoeveelheid restafval die bewoners aanbieden. Al s je go ed afval scheidt en daardoor minder restafval overhoudt, laat je afval ook minder vaak ophalen of breng je afval minder vaak naar de ondergrondse container. Dan betaal je minder variabele afvalstoffenheffing. Het recycle-tarief is daardoor vergelijkbaar met andere nutsvoorzieningen zoals gas, water en elektra. 70% van de bewoners gaan met recycle-tarief minder afvalstoffenheffing betalen.
Voor bewoners met een medische achtergrond die incontinentiemateriaal gebruiken is er vanaf 1 januari 2024 een compensatieregeling. Voor de betreffende huishoudens geldt een maatwerkoplossing omdat zij onbedoeld en meestal voor onbepaalde tijd in deze situatie zijn beland.
Reguliere activiteiten
Vergunningverlening Milieu
We verlenen waar mogelijk omgevingsvergunningen milieu voor de milieubelastende activiteiten van bedrijven die zich in Velsen willen vestigen of uitbreiden. Het kader daarvoor is het in 2023 vastgestelde regionale Beleidskader VTH Milieu 2023-2026.
We adviseren ook de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied over de vele complexe vergunningaanvragen van Tata Steel.
Milieuadvisering bij ruimtelijke ontwikkelingen
Bij het beoordelen van ruimtelijke initiatieven houden we ook rekening met de gevolgen van het initiatief voor het milieu. Via een specifiek milieuadvies bevorderen we een veilige en gezonde leefomgeving bij nieuwe ontwikkelingen.
Stikstofproblematiek
We blijven ons inzetten op het stikstofdossier. We dragen bij aan het versnellen van de vergunningverlening en adviseren initiatiefnemers over oplossingen voor stikstofproblemen. Hierbij wordt rekening gehouden met de balans tussen de bescherming van natuurgebieden tegen stikstof neerslag en het ontplooien van initiatieven.
Geluid
Het beperken van het geluidniveau van weg- en vliegverkeer bevordert de gezondheid van onze inwoners. We spannen ons in om, waar de normen overschreden worden, de geluidsoverlast van wegverkeer bij woningen te beperken. In 2024 stelt het college daarvoor een nieuw actieplan geluid 2024-2028 vast. Woningen met een hoog geluidniveau op de gevel komen in aanmerking voor geluid beperkende maatregelen zoals de toepassing van stil asfalt op de weg of gevelisolatie. Bij ingrepen aan de woningen zelf spreekt het voor zich dat we die alleen kunnen uitvoeren in samenwerking met de eigenaar.
We blijven ons ook inzetten op het tegengaan van geluidsoverlast van vliegverkeer rondom Schiphol.
Er is aandacht voor de maatregelen uit het hinderreductieprogramma en de plannen rondom de Luchtruimherziening. Via de Bestuurlijke Regiegroep Schiphol werkt de gemeente Velsen interbestuurlijk samen met andere gemeenten, provincies en het Ministerie. Eind 2023 is daarvoor de Bestuurlijke Agenda Vliegverkeer Schiphol 2024-2027 opgeleverd. In 2024 gaan we daar vervolg aan geven.
Bodem
De impact van maatschappelijke opgaven zoals klimaatadaptatie en energietransitie op de bodem is groot. Daarom is het van belang dat we nadenken over het gebruik, herstel dan wel bescherming van de bodem en ondergrond binnen hun grondgebied. Dit gaat verder dan alleen de milieu hygiënische kwaliteit van de bodem. De kaders leggen we vast in de Omgevingsvisie.
Op 1 januari 2024 krijgt de gemeente een aantal nieuwe taken op het gebied van beleid, vergunningverlening, toezicht en handhaving op het gebied van bodembeheer. Concreet verlenen we dan ook vergunningen aan inwoners en bedrijven voor het uitvoeren van een bodemsanering en houden hier toezicht op.
Reinigen openbare ruimte
Bij de bestrijding van zwerfvuil wil Velsen vooral het bewustzijn van bewoners vergroten om geen zwerfvuil te veroorzaken of om dit op te ruimen. Velsen sluit in de communicatie aan bij landelijke campagnes van Nederland Schoon. Hiervan afgeleid is het programma Velsen geen Bende met herkenbare kleuren, logo’s en beeldmateriaal. Zichtbaar schoonmaken en herkenbare of terugkerende activiteiten zijn belangrijke pijlers in de zwerfvuilplannen van Velsen. Dit zetten we door in 2024.
Bijzonder aandachtspunt in de reiniging is de vervuiling rond afvalcontainers. Samen met HVC werken we aan een goede aanpak en zetten we in op voorlichting, bewustwording, handhaven en opruimen.
Greendeal Zorg
In 2024 gaan we verder met het uitvoeren van de Green Deal Zorg. Het doel van deze Green Deal is het stimuleren van de bijdrage die de zorgsector kan leveren aan onder andere de CO 2 -reductie en het stimuleren van circulaire economie maar ook bijvoorbeeld het verminderen van medicijnresten in het oppervlaktewater. In overleg met de deelnemers organiseren we weer 3 à 4 bijeenkomsten. Er is een nieuwe Greendeal Zorg afgesloten eind 2022, ook met alle instellingen uit de gemeente. We maken ons sterk voor het behoud van het netwerk en het verder verduurzamen van de zorginstellingen.